การศึกษาสภาพการส่งเสริมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ ด้านการรู้เท่าทันสื่อของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่4-6 ของโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การประถมศึกษา จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed method) ในแบบแผนสามเส้า (Triangulation design) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ สํารวจและศึกษาสภาพ ปัญหา และการจัดการเรียนรู้และการใช้แหล่งเรียนรู้ เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์ด้านการรู้เท่าทันสื่อของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ของโรงเรียนสังกัด สํานักงานเขตพื้นที่การประถมศึกษา จังหวัดเชียงใหม่ ตลอดจนการหาแนวทางการใช้แหล่งเรียนรู้ภายใน โรงเรียน ที่ส่งเสริมการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ด้านการรู้เท่าทันสื่อของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ของโรงเรียนสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การประถมศึกษา จังหวัดเชียงใหม่ กลุ่มตัวอย่างเป็น ตัวแทนผู้บริหาร สถานศึกษา ครูผู้สอนนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 บรรณารักษ์หรือและครูที่รับผิดชอบห้องสมุดใน โรงเรียนสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การประถมศึกษา จังหวัดเชียงใหม่ จาก 6 เขต โดยกลุ่มตัวอย่างแบบสุ่มแบบ แบ่งชั้นภูมิ (Stratified random sampling) มีจํานวน 330 คน และ กลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง (Purposive sampling) เพื่อสนทนากลุ่ม จํานวน 30 คน ผู้วิจัยวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ด้วยการ แจกแจงความถี่ หาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ส่วนข้อมูลเชิงคุณภาพ ใช้การวิเคราะห์ เนื้อหา ซึ่งผลการวิจัยพบว่า 1) โรงเรียนเกือบทั้งหมด (327 แห่ง, ร้อยละ 99.09) มีเครือข่ายอินเทอร์เน็ต 2) แหล่งเรียนรู้ในโรงเรียนส่วนใหญ่คือ ห้องสมุด (313 แห่ง, ร้อยละ 94.84) และ ห้องปฏิบัติการ คอมพิวเตอร์(307 แห่ง, ร้อยละ 93.03)

ข 3) ทรัพยากรสารสนเทศในโรงเรียนส่วนใหญ่ (302 แห่ง, ร้อยละ 91.52) มีเครื่องคอมพิวเตอร์ตั้ง โต๊ะ จํานวนคอมพิวเตอร์โดยเฉลี่ย คือ 6 คนต่อเครื่อง 4) สภาพการจัดการเรียนรู้และการใช้แหล่งเรียนรู้เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์ด้านการรู้เท่าทันสื่อ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การประถมศึกษา จังหวัดเชียงใหม่ โดยรวม อยู่ ในระดับปานกลาง (x̅ = 3.42, S.D. = 1.15) และแบ่งออกเป็น 6 ประเด็น ประกอบด้วย ด้านการบริหาร จัดการ ด้านการพัฒนาหลักสูตร ด้านการพัฒนาครูเพื่อส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ด้านการพัฒนาผู้เรียน ด้าน ทรัพยากรสารสนเทศ และด้านการพัฒนาเครือข่าย 5) ปัญหาการจัดการเรียนรู้และการใช้แหล่งเรียนรู้เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์ด้านการรู้เท่าทันสื่อ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การประถมศึกษา จังหวัดเชียงใหม่ โดยรวม อยู่ ในระดับน้อย (x̅ = 2.16, S.D. = 1.46) โดยปัญหาแบ่งเป็น 6 ประเด็น คือ ทรัพยากร, การบริหารจัดการ, เครือข่าย, ลักษณะทางกายภาพของโรงเรียน, บุคลากร และ นักเรียน 6) ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้และการใช้แหล่งเรียนรู้เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์ด้าน การรู้เท่าทันสื่อของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การประถมศึกษา จังหวัด เชียงใหม่แบ่งออกเป็น 5 ประเด็น คือ เครือข่าย, การบริหารจัดการ, บุคลากร, ทรัพยากร และนักเรียน การวิจัยครั้งนี้สะท้อนสภาพ ปัญหาของแหล่งเรียนรู้ การใช้แหล่งเรียนรู้และการจัดการเรียนรู้เพื่อ พัฒนาการคิดวิเคราะห์ด้านการรู้เท่าทันสื่อของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ของโรงเรียนสังกัดสํานักงาน เขตพื้นที่การประถมศึกษา จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับการศึกษาไทย เช่น รัฐบาล กระทรวงศึกษาธิการ ผู้บริหารสถานศึกษา ครูผู้สอน ครูบรรณารักษ์บุคลากรทางการศึกษา รวมไปถึง ผู้ปกครองได้ตระหนักถึงความสําคัญของทักษะการคิดวิเคราะห์ด้านการรู้เท่าทันสื่อ เห็นคุณค่าของแหล่ง เรียนรู้ทั้งในและนอกห้องเรียนที่มีต่อการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ด้านการรู้เท่าทันสื่อ ซึ่งเป็นทักษะที่ สามารถต่อยอดการพัฒนาทักษะอื่น ๆ ที่จําเป็นในยุคการศึกษา 4.0 เป็นผู้เรียนที่มีทักษะศตวรรษที่ 21 ที่ สามารถเรียนรู้ได้ตลอดชีวิต