แรงงานข้ามชาติกับการเข้าถึงสวัสดิการทางสังคมในประเทศไทย: กรณีศึกษาแรงงานข้ามชาติในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

งานศึกษาวิจัยนี้มุ่งศึกษาปัญหาการเข้าถึงสวัสดิการสังคมของแรงงานข้ามชาติ โดยเฉพาะการเข้าถึงบริการและสวัสดิการด้านสุขภาพในพื้นที่เขตเทศบาลนครเชียงใหม่ในการศึกษาวิจัยนี้ผู้วิจัยได้ใช้แนวทางการศึกษาผสมผสานกันระหว่างแนวทางศึกษาเชิงพฤติกรรมซึ่งให้ความสำคัญกับเงื่อนไขในระดับปัจเจกของแรงงานและแนวทางการศึกษาเชิงสถาบันซึ่งให้ความสำคัญกับเงื่อนไขในระดับโครงสร้าง เพื่อทำความเข้าใจความสัมพันธ์และปัญหาการเข้าถึงสวัสดิการสุขภาพของแรงงานข้ามชาติ ข้อมูลและหลักฐานต่างๆ ในงานวิจัยชี้ให้เห็นสถานการณ์และเงื่อนไขหลายๆ อย่างที่เป็นทั้งโอกาสและข้อจำกัดของแรงงานข้ามชาติในการเข้าถึงบริการและสวัสดิการสุขภาพ ในด้านหนึ่ง การเปลี่ยนแปลงระดับนโยบายในด้านสวัสดิการสำหรับแรงงานข้ามชาติ เช่น การทำประกันสุขภาพและการทำประกันสังคม เท่ากับเป็นการเปิดโอกาสและขยายสิทธิให้แรงงานสามารถเข้าถึงสวัสดิการสุขภาพและสิทธิประโยชน์อื่นๆ ที่พึงมีพึงได้กว้างขวางและครอบคลุมมากขึ้นแต่ในอีกด้านหนึ่ง จะเห็นได้ว่าแรงงานข้ามชาติในระบบที่ไม่มีทั้งประกันสังคมและประกันสุขภาพก็มีแนวโน้มมีจำนวนมากขึ้นไปด้วย ผลการวิเคราะห์ชี้ให้เห็นเงื่อนไขเชิงโครงสร้าง เช่น การเปลี่ยนแปลงนโยบายและมาตรการเกี่ยวกับแรงงานข้ามชาติ การดำเนินงานของหน่วยงานและกลุ่มคนที่เกี่ยวข้องในทั้งภาครัฐและเอกชน สถานะทางกฎหมาย ลักษณะงานและชีวิตความเป็นอยู่ของแรงงานและครอบครัว รวมทั้งการมีทางเลือกในการใช้บริการสุขภาพรูปแบบต่างๆ ที่ทันสมัยและหลากหลายมากขึ้น ทำให้แรงงานข้ามชาติมีความทางเลือกในการจัดการสุขภาพตัวเองและครอบครัวมากขึ้น ดังนั้นรูปแบบและทางเลือกของแรงงานข้ามชาติในการเข้าถึงสวัสดิการสุขภาพและบริการสุขภาพอื่นๆ จึงมีหลายแบบและหลายช่องทางและการพิจารณาปัญหาการเข้าถึงสวัสดิการสุขภาพและสิทธิประโยชน์อื่นๆ ของแรงงานข้ามชาติจำเป็นต้องคำนึงถึงความสัมพันธ์ หรือปฏิสัมพันธ์ระหว่างปัญหาและข้อจำกัดส่วนตัวของแรงงานข้ามชาติและครอบครัวกับเงื่อนไขทั้งที่เป็นโอกาสและข้อจำกัดเชิงโครงสร้างต่างๆ ด้วย ผลการศึกษาวิจัยครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่าแรงงานข้ามชาติมักจะต้องคำนึงถึงโอกาสและข้อจำกัด ทั้งระดับโครงสร้างและในระดับปัจเจกในการตัดสินใจเลือก หรือไม่เลือกการเข้าถึงสวัสดิการสุขภาพอย่างใดอย่างหนึ่ง กล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ ปฏิบัติการและทางเลือกในการจัดการปัญหาและสวัสดิการสุขภาพของแรงงานข้ามชาติ เกิดขึ้นภายใต้การคิด ประเมินและตัดสินใจในระดับปัจเจกอย่างมีปฏิสัมพันธ์กับโอกาสและข้อจำกัดเชิงโครงสร้างของบริบทเศรษฐกิจ สังคมและการเมืองในวงกว้าง